Nöbetçi Eczaneler
Acil Tıp Uzmanı Prof. Dr. Şervan Gökhan, sosyal medya hesabından yaptığı bilgilendirmede aort disseksiyonunun hayati riskine dikkat çekti. Gökhan, kalpten çıkan ana damarda meydana gelen bu yırtılmanın birkaç dakika içinde ölümcül olabileceğini ifade ederek vatandaşlara önemli uyarılarda bulundu.
Aort disseksiyonunun çoğu zaman “göğsü bıçak gibi yaran ani ve şiddetli ağrı” ile başladığını belirten Prof. Dr. Gökhan, şu belirtilere dikkat çekti:
Sırta doğru yayılan baskı hissi
Ani gelişen nefes darlığı
Soğuk terleme
Baş dönmesi veya bayılma
Ani ve şiddetli göğüs ağrısı
Bu belirtilerin özellikle anevrizma (balonlaşma) geçmişi olan kişilerde daha yüksek risk taşıdığını belirten Gökhan, “Bu tablo ortaya çıktığında ‘geçer’ diye beklemek ölümcül olabilir. 112’yi arayın, zaman kaybetmeyin” sözleriyle uyardı.
Risk Azaltmak İçin Öneriler
Prof. Dr. Gökhan, aort disseksiyonunun önlenebilmesi için şu sağlık tedbirlerinin önemine dikkat çekti:
Tansiyonun kontrol altında tutulması
Sigaranın bırakılması
Ani efor ve stresin azaltılması
Düzenli kalp-damar kontrolünün ihmal edilmemesi
Acil Tıp Uzmanı Gökhan, aort disseksiyonunda yaşam şansının saniyelerle ölçüldüğünü, erken tanı ve hızlı müdahalenin hayat kurtardığını vurguladı.
🟥 AORT DİSSEKSİYONUNDA HASTANE ÖNCESİ YAPILACAKLAR
Aort disseksiyonu şüphesi olan her hasta “kırmızı kod” ile değerlendirilir.
✅ 1) Hastayı Hızla Değerlendir – ABC Stabilizasyonu
A (Airway): Havayolu açıklığını değerlendir.
B (Breathing): Solunum sıkıntısı olabilir; oksijen satürasyonu düşebilir.
C (Circulation): Nabız ve tansiyon farkları, tek taraflı nabız zayıflığı görülebilir.
✅ 2) Oksijen Uygulaması
O₂ saturasyonu <94 ise nazal kanül veya maske ile oksijen verilir.
Hiperventilasyon yaptırılmaz.
✅ 3) Ağrı ve Anksiyete Kontrolü
Ağrının azaltılması kan basıncını düşürerek diseksiyonun ilerlemesini engelleyebilir.
Gerektiğinde kontrollü opioid analjezi (ör. fentanil / morfin) protokole göre uygulanabilir.
Hastanın ani hareketleri ve panik durumu engellenir.
✅ 4) Kan Basıncını Kontrol Altında Tutma
Hastane öncesi dönemde hedef:
Sistolik Kan Basıncı (SKB): 100–120 mmHg
Kalp Hızı: 60–80/dk
Not:
112 ekipleri genellikle antihipertansif ilaç uygulamasını hastane öncesi rutin olarak yapmaz ancak bazı gelişmiş protokollerde beta-bloker (örn. esmolol) kullanılabilir.
Amaç: tansiyonu artıracak stres, hareket ve ağrının azaltılmasıdır.
✅ 5) Hastayı Sıcak Tut ve Sabit Pozisyonda Tut
Hastayı mümkünse yarı oturur pozisyona al.
Gereksiz hareket diseksiyonu ilerletebilir.
✅ 6) Sürekli Monitörizasyon
EKG
Oksijen saturasyonu
Tansiyon takibi
Bilinç durumu
Aort disseksiyonu kalp krizini taklit edebilir, bu nedenle EKG şarttır.
❌ Yapılmaması Gerekenler
Aspirin verilmez.
Kan sulandırıcı uygulanmaz.
Gereksiz sıvı yüklemesi yapılmaz.
Hastaya yürütme / hareket ettirme yapılmaz.
🚑 7) En Yakın Kalp ve Damar Cerrahisi Olan Merkeze Transport
Aort disseksiyonu tedavisi her hastanede yapılamaz.
Hasta mutlaka:
Kalp Damar Cerrahisi bulunan 3. basamak merkeze götürülmelidir.
📌 Bilgilendirme Notu
Bu haberde yer alan tıbbi bilgiler genel bilgilendirme amacıyla paylaşılmıştır. Aort disseksiyonu ve diğer acil durumlarda kesin tanı ve tedavi, yalnızca uzman hekim değerlendirmesi, ileri görüntüleme yöntemleri ve klinik incelemelerle belirlenebilir.
Herhangi bir belirti durumunda vakit kaybetmeden 112 Acil Çağrı Merkezi aranmalı ve en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Tedavi ve yönetimle ilgili ayrıntılar için aşağıdaki güncel tıbbi kılavuz ve eğitim kaynaklarına başvurulması önerilir:
ESC (European Society of Cardiology) – Aort Hastalıkları Kılavuzu
AHA/ACC (American Heart Association / American College of Cardiology) Diseksiyon ve Anevrizma Yönetim Rehberleri
European Association for Cardio-Thoracic Surgery (EACTS) Klinik Uygulama Rehberleri
Acil Tıp ve Ambulans Hizmetleri Eğitim Materyalleri (112 – Hastane Öncesi Acil Bakım Protokolleri)
Güncel ulusal ve uluslararası acil tıp eğitim dokümanları